WIE ZIJN ZIJ

Ze zijn stokoud en broos, maar hun ogen staan nog altijd scherp. De ogen die Auschwitz in bedrijf hebben gezien. Het maakt hen uitzonderlijk – steeds uitzonderlijker; nu ze tot de allerlaatste groep levende ooggetuigen behoren. We vertellen niet hun levensverhaal, maar observeren hoe zij hun rol spelen als getuige van de oorlog. Wij, de samenleving, geven hen een prominent podium en vragen te vertellen – voor ons, voor de toekomst. Ze doen het, ondanks de pijn van herbeleving en nachtmerries. Deze documentaire laat zien wat het betekent om keer op keer te getuigen over de Holocaust, over trauma’s, over dood en ellende. Hoe de tijd je verhaal langzaam doet verstenen. Welke vragen altijd weer terugkomen, en welke vragen nog nooit werden gesteld.
Wij makers zijn ons bewust van het momentum. Het is een van de allerlaatste keren dat de laatste overlevenden hun verhaal kunnen doen – en zij beseffen dat zelf als geen ander. Het kost ze zichtbaar steeds meer energie, maar omdat de samenleving een klemmend beroep op hen doet, blijven ze verschijnen bij herdenkingen en bijeenkomsten. En eigenlijk kunnen en willen ze ook niet anders. Ooit was er geen luisterend oor, nu worden ze soms als sterren op een podium gezet. Het streelt hen maar het schuurt ook.
De laatste getuigen zijn iconische figuren geworden – bijna geen gewone mensen meer, maar helden tegen wil en dank. Logischerwijs leidt de historische context ook naar een verwachting van de toekomst. Bij de reflectie op hun eigen rol als getuige hoort immers het besef van de eindigheid. Wat hebben ze willen overdragen? Hoe moet hun verhaal straks verder worden verteld?