Bijzondere data

Er zijn dagen in het jaar die een mens nooit vergeet. De dag waarop je ouders werden gedood. De dag waarop je gevangen werd genomen, gewond raakte of juist werd bevrijd. De dag waarop je weer terugkwam en er niemand was om je op te vangen. De verjaardagen van geliefden die er niet meer zijn.

Het is zinvol om op deze dagen en momenten ‘mee te buigen’ met de betrokkenen en extra open te staan voor hun verhalen. Veel mensen die moeten leven met moeilijke ervaringen en grote verliezen, nemen deel aan herdenkingen. Soms meerdere keren per jaar, jaren achtereen.

Tools & Tips

• Merk het op wanneer de persoon stiller is dan anders. Kijk eerst scherp en zeg wat je ziet, maar laat het aan de ander over om er al dan niet dieper op in te gaan. “Ik heb het idee dat u stiller bent dan anders. Klopt dat?”

• Sta open voor de bijzondere betekenis van een dag of datum. Denk ook aan Oudejaarsdag op 31 december, of op een andere datum zoals Joods Oudjaar – Nieuwjaar. Niet alleen het verstrijken van de tijd speelt mee, maar ook vuurwerk kan heftige emoties losmaken, wanneer het onverwachts knalt.

Herdenkingen

Bekende, grote herdenkingen zijn: de Nationale Holocaust Herdenking eind januari bij het Auschwitzmonument in Amsterdam; de Nationale Dodenherdenking op 4 mei; de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in het Oosterpark bij het Nationaal Monument Slavernijverleden op 1 juli; de Nationale Dodenherdenking op 15 augustus bij het Indisch Monument in Den Haag. Jom Hashoa is de dag waarop de Holocaust wordt herdacht in de synagogen en bij holocaustmonumenten in het land.

Herdenken betekent méér dan de doden herdenken. Het gaat ook om het levend houden van herinneringen. Vaak worden namen genoemd van mensen die vermoord of omgekomen zijn. Herdenken maakt verdrietig, maar de ontmoeting met anderen en het noemen van namen kan mensen ook goed doen.

Meer doen

• Woon een herdenking bij, vanuit je werk, maar je kunt er natuurlijk ook privé naartoe. Verdiep je in de herdenkingen, in de teksten en rituelen die mensen gebruiken omdat woorden vaak tekort schieten. Vaak worden er bloemen gelegd bij een monument, om de schoonheid en de kwetsbaarheid van het leven te verbeelden.

• Veel Joden leggen geen bloemen maar een steentje. Dat is een Joodse traditie, bedoeld om het begrafenisritueel te herhalen en daarmee zorg en liefde te tonen.

Meer informatie over het bijwonen van een herdenking op 4 mei?
www.tweedewereldoorlog.nl/kennis/themas/herinneringscultuur/herdenken-vieren/

Meer informatie over de Nationale Dodenherdenking bij het Indisch Monument
14 augustus 2018: www.indieherdenking.nl/nl/

Overige herdenkingen en bijzondere data in 2018:
11 april Buchenwald, begraafplaats De Nieuwe Ooster te Amsterdam
19 april Kamp Amersfoort
21 april Dachau
22 april 2018 Ravensbrück
10 juni Herdenking kindertransporten Kamp Vught
11 juni Kamp Schoorl
30 juni Nederlandse Veteranendag in Den Haag
1 juli Nationaal Monument Slavernijverleden, Oosterpark te Amsterdam;
zie ook Keti Koti
6 september eerste razzia in Twente, Synagoge Enschede

Op de foto: herdenking 20 november bij het Kruis op de Berg; monument voor gefusilleerde verzetsmensen, geadopteerd door het Ichthus College te Veenendaal.
www.hetkruisopdeberg.nl/